Risicometing en -evaluatie

Gestimuleerd door de financiële crisis van eind 2008 heeft risicobeheer een steeds groter belang en prominente rol als functie binnen de financiële dienstensector. Daarom is bekendheid met de basismethoden voor het meten, beoordelen en beheersen van risico's van vitaal belang voor degenen die vooruit willen komen in de financiële wereld. Hier presenteren we een snelle inleiding over de belangrijkste concepten op dit gebied.

Geld in gevaar

De meest ruwe, maar meest voorzichtige, risicometing is de totale som geld geïnvesteerd of uitgeleend. Het slechtst mogelijke resultaat is dat de hele investering waardeloos wordt of dat de lener in gebreke blijft. Een verfijning is de introductie van waarschijnlijkheden in de analyse, maar vaak vereist het een aantal aannames die niet strikt ontvankelijk zijn voor precieze metingen. Zie onze uitleg van Monte Carlo-simulaties.

Beperkingen op de omvang van posities die door effectenhandelaren kunnen worden aangehouden of het bedrag dat kredietfunctionarissen aan een bepaalde lener kunnen besteden, zijn in wezen toepassingen van dezelfde risicoverminderingsstrategie.

Volatiliteit en variabiliteit

Dit zijn gebruikelijke risicomaatstaven met betrekking tot beursgenoteerde effecten en soorten effecten. Historische gegevens kunnen worden ontgonnen om beoordelingen van mogelijke toekomstige prijsbewegingen te maken, in het licht van eerdere fluctuaties in prijs. Risicometing met betrekking tot individuele effecten en klassen van effecten wordt vaak in verband gebracht met correlaties daartussen, onder hen, en met verwijzing naar bredere economische indicatoren.

Een groot deel van de moderne portefeuilletheorie bestaat bijvoorbeeld uit het ontwikkelen van strategieën om de omvang van geaggregeerde prijsschommelingen in een beleggingsportefeuille te verminderen door een mix van beleggingen te selecteren waarvan de individuele prijzen meestal niet gecorreleerd zijn of, beter nog, negatief gecorreleerd zijn (dat wil zeggen, hun prijzen hebben de neiging om in tegengestelde richtingen te bewegen, waarbij het ene omhoog is wanneer het andere naar beneden is en vice versa). Het heeft toepassingen voor financiële adviseurs, geldmanagers en financiële planners.

Voorspellende kracht van geschiedenis

De standaard juridische standaard bij beleggingsprospectussen waarschuwt dat 'in het verleden behaalde resultaten geen garantie bieden voor toekomstige resultaten'. Evenzo bieden correlaties en statistische relaties die in een bepaalde historische periode zijn gemeten, slechts onvolmaakte aanwijzingen voor wat de toekomst kan bevatten voor dezelfde effectencategorie of -klasse. Het extrapoleren van historische trends en relaties naar de toekomst moet dus met uiterste voorzichtigheid gebeuren.

Tegenpartijrisico

Tegenpartijrisico is het risico dat de andere partij bij een transactie, zoals een ander bedrijf in de financiële-dienstensector, niet in staat zal zijn om zijn verplichtingen tijdig na te komen. Voorbeelden van deze verplichtingen zijn het afleveren van effecten of contanten om transacties af te handelen en kortlopende leningen terug te betalen zoals gepland.

Beoordelingen van het tegenpartijrisico worden vaak gemaakt op basis van de analyses van de financiële kracht van bedrijven die wordt verstrekt door ratingbureaus. Zoals de financiële crisis van eind 2008 aantoonde, zijn de methodologieën die door de ratingbureaus worden gebruikt echter zeer gebrekkig (evenals de FICO-scores van consumenten) en zijn ze vatbaar voor ernstige fouten. Bovendien, in een algemene financiële paniek, kunnen gebeurtenissen zeer snel uit de hand lopen en kleine tekortkomingen van tegenpartijen kunnen zich snel ophopen tot grote bedrijven met vermoedelijk voldoende financiële kussens insolvent worden.

Lehman Brothers, Merrill Lynch en Wachovia waren dergelijke slachtoffers van de crisis van 2008; de eerste ging failliet en de anderen werden overgenomen door sterkere bedrijven.

Een groot deel van het probleem met het beoordelen van het tegenpartijrisico is dat de analyses uitgevoerd door ratingbureaus niet dynamisch genoeg zijn. Ze passen zich doorgaans relatief langzaam aan nieuwe realiteit aan. Bovendien is het, eenmaal een tegenpartij die eerder als gezond werd beschouwd, plotseling in de richting van insolventie neigt, uiterst moeilijk, zo niet onmogelijk, om verplichtingen en transacties af te ronden die reeds zijn aangegaan onder de gunstige omstandigheden die in het verleden hebben plaatsgevonden.

De rol van actuarissen

Actuarissen worden het meest geassocieerd met het analyseren van sterftetabellen ten behoeve van levensverzekeringsmaatschappijen, en spelen een cruciale rol bij het vaststellen van premies voor polissen en uitbetalingsschema's voor annuïteiten. Actuariële wetenschap, zoals het vaak wordt genoemd, is een toepassing van geavanceerde statistische technieken voor enorme gegevenssets die zelf een hoge graad van meetnauwkeurigheid hebben.

Bovendien zijn de risicobeoordelingen van actuarissen voor levensverzekeringen gebaseerd op gegevens die vrijwel volledig niet gecorreleerd zijn met het financiële systeem en bewegingen op de financiële markten. Daarentegen zijn metingen van tegenpartijrisico, het toekomstige gedrag van beleggingseffecten en de vooruitzichten voor specifieke bedrijfsinitiatieven niet vatbaar voor een dergelijke precieze, wetenschappelijke analyse. Risicomanagers (en de professionals in de managementwetenschap die hen kwantitatieve ondersteuning verlenen) zullen waarschijnlijk nooit het vermogen hebben om voorspellende modellen te ontwikkelen die bijna in de buurt zijn van het vertrouwen dat men kan stellen in de schattingen die worden geschat door een actuaris voor levensverzekeringen.