De geschiedenis en betekenis van de Geneefse Conventies van 1949

De Geneefse Conventies zijn een internationale overeenkomst, een reeks verdragen die het leger van talloze landen moet nakomen in tijden van oorlog. Ze werden voor het eerst geïmplementeerd door het Internationaal Comité voor Hulp aan de Gewonden, dat later het Internationale Comité voor het Rode Kruis en de Rode Halve Maan werd.

De Conventies van Genève waren bedoeld om soldaten te beschermen die niet langer in gevechten waren. Dit omvatte de zieke en gewonde, schipbreukelingen van strijdkrachten op zee en krijgsgevangenen en bepaalde hulpambtenaren.

Wat is de Conventie van Genève?

Gehouden in Genève vormen de Conventies van 1949 en de twee protocollen die in 1977 werden toegevoegd de basis voor het internationaal humanitair recht in tijden van oorlog. De bepalingen van twee latere Geneefse Conventies in 1951 en 1967 beschermen vluchtelingen.

De Geneefse Conventies van 1949 volgden drie andere die plaatsvonden in 1864, 1906 en 1929. In de Conventies van 1949 werden de principes, regels en overeenkomsten bijgewerkt die werden bereikt in de eerste drie conventies.

Er waren eigenlijk vier conventies in 1949 en de eerste leverde de vierde update van de originele versie van de overeenkomst. Het breidde bescherming niet alleen tot zieken en gewonden uit maar ook tot geestelijken en medisch personeel.

De tweede Conventie van Genève van 1949 bood bescherming aan militairen die in oorlogstijd op zee aan boord waren, inclusief die op ziekenhuisschepen. Het paste de bepalingen aan die werden bereikt in het Verdrag van Den Haag van 1906.

Het derde Verdrag van 1949 was van toepassing op krijgsgevangenen en verving de Conventie van Prisoners of War uit 1929. Het meest opvallend was dat het voorwaarden stelde voor de locaties van plaatsen van gevangenschap en normen die daar moeten worden gehandhaafd.

De vierde Conventie heeft de bescherming van burgers, inclusief die in bezette gebieden, verder uitgebreid.

In totaal hebben 196 "statenpartijen" of landen de Conventies van 1949 in de loop der jaren ondertekend en geratificeerd, waaronder veel die pas decennia later deelnamen of ondertekenden. Deze omvatten Angola, Bangladesh en Iran.

Wijzigingen in de Geneefse Conventies

Hoewel de verdragen die zijn opgesteld door de Verdragen van Genève nog steeds van kracht zijn, heeft de laatste jaren enige discussie plaatsgevonden over het opnieuw bijwerken ervan. De meest ontmoedigende vraag is of de humanitaire rechten die door de Verdragen van Genève ten uitvoer worden gelegd voor krijgsgevangenen, betrekking moeten hebben op terroristen of vermoedelijke terroristen.

Wereldleiders hebben zich afgevraagd of deze regels, geschreven na de Tweede Wereldoorlog en aangepast na de Vietnam-oorlog, van toepassing zijn op de hedendaagse conflicten, vooral na de gebeurtenissen van 11 september 2001. Zo ja, hoe kunnen ze effectiever worden afgedwongen? Moeten deze worden herzien om nieuwe bedreigingen aan te pakken, zoals terreurdaden?

In het geval van Hamdi v. Rumsfeld werd deze kwestie in 2004 in de kijker gezet toen Hamdi, een Amerikaans staatsburger, werd beschuldigd van aansluiting bij Taliban-troepen op Amerikaanse bodem. Als zodanig maakte dit hem tot een vijandige strijder en, zo betoogde het ministerie van Defensie, plaatste hij hem buiten de bescherming van de Conventies van Genève.

Het Amerikaanse Hooggerechtshof besliste anders en baseerde zijn beslissing op een resolutie van het Congres die sinds 2001 van kracht was, waardoor de president alle noodzakelijke en passende troepen kon gebruiken tegen elk land dat deelnam aan de aanslagen van 9/11.

Bovendien verplichten de verdragen alle staten die partij zijn bij de overeenkomst - inclusief Afghanistan - om universele jurisdictie te bieden en hun bescherming te ondersteunen. Ze moeten ze op hun eigen grondgebied afdwingen. Het valt nog te bezien of verdere updates zullen worden bereikt.